Okruch Złota

Największa nekropolia w Europie Środkowej Czarnówko, gm. Nowa Wieś Lęborska

Obiekty nieruchome. Zróżnicowanie typologiczno- funkcjonalno- chronologiczne

Stropy obiektów rejestrowano na różnej głębokości, średnio od ok. 0,3 do 0,8 m poniżej współczesnego poziomu gruntu. Głębokość ich zalegania i miąższość zależna była od typu pochówku i czasu, w jakim został złożony. Najpłycej pojawiały się kamienne groby skrzynkowe, ciałopalne popielnicowe i wczesnośredniowieczne szkielety, a na największej głębokości odkrywano relikty drewnianych kłód z pochówkami wielbarskimi (przeważnie do 2,5 m poniżej współczesnego poziomu gruntu). Wpływało to w dużym stopniu na stan zachowania obiektów. Pierwsze z wymienionych były zazwyczaj w większym stopniu uszkodzone. Odnotowano również liczne przypadki niszczenia starszych obiektów przez groby zakładane później. 

Najlepiej zachowane i najliczniej reprezentowane były groby szkieletowe ludności kultury wielbarskiej, chociaż większość z nich została wyrabowana już w starożytności. Wskazywały na to wyraźne wkopy rabunkowe, w wielu przypadkach wypełnione większymi kamieniami polnymi, które pierwotnie mogły stanowić kopiec lub bruk oznaczający miejsce pochówku. W związku z faktem, że szkielety ludzkie na stanowisku w Czarnówku nie zachowały się, trudno uściślać, w jakim czasie po złożeniu zmarłego do grobu dokonywane były rabunki.

Właściwe jamy wielbarskich grobów szkieletowych cechowały się formami zbliżonymi do wydłużonego prostokąta o zaokrąglonych brzegach o długościach od 2,0 m do 2,4 m i szerokościach wahających się pomiędzy 0,5 m a 0,9 m. Na znacznym obszarze nekropolii –szczególnie w centrum, zarysy grobów szkieletowych występowały w tak niewielkiej odległości, że zlewały się ze sobą, co poważnie utrudniało rozpoznanie. 

W spągowych partiach wypełnisk grobów szkieletowych rejestrowano często kontury (także zachowane fragmenty) kłód drewnianych, w których składano ciała zmarłych oraz dary grobowe. Jak już wspomniano wyżej, ludzkie szczątki kostne w grobach wielbarskich zachowywały się jedynie w sporadycznych przypadkach.

Do analiz pobrano różnorodne substancje organiczne w tym: przepalone kości ludzkie, szkielety i ich fragmenty, kości zwierzęce, fragmenty drewna i węgle drzewne, części wyrobów tkackich, skórzanych i futrzanych. 

Wszystkie pozyskane obiekty nieruchome podzielone zostały na dwa rodzaje: sepulkralne i osadnicze. Wśród tych pierwszych –liczniej reprezentowanych, wyróżniono 9, a wśród drugich 6 typów. 

Wydzielone dotychczas rodzaje obiektów odkrytych na stanowisku nr 5 w Czarnówku podane zostały poniżej.